Cizre'de Dicle Nehri üzerinde tarih boyunca inşa edilmiş iki önemli yapı "Cizre Köprüsü" olarak anılır. Bunlardan biri günümüzde yıkılmış olan tarihi Yafes Köprüsü, diğeri ise şehir merkezindeki Küçük Köprü (Çakmak Köprüsü)'dür.
İşte bu köprüler hakkında detaylı bilgiler:
1. Tarihi Cizre Köprüsü (Yafes / Bafid Köprüsü)
Bu köprü, İslam sanat tarihi ve mühendislik açısından dünyanın en önemli yapılarından biri olarak kabul edilir.
Konumu: Cizre’nin yaklaşık 2 km doğusunda, Dicle Nehri üzerindedir. Nehir yatağı zamanla değiştiği için günümüzde bir kısmı Suriye sınırları içerisinde kalmıştır.
Yapım Tarihi: 12. yüzyılda (1164 civarı) Musul Atabegleri veya Artuklular tarafından yapıldığı tahmin edilmektedir.
Mimari Özellikleri: Beş sivri kemerli, iri bazalt kesme taşlardan inşa edilmiştir. Orta kemeri yaklaşık 28 metre açıklığıyla döneminin en büyük mühendislik harikalarından biridir.
Astrolojik Kabartmalar: Köprünün en eşsiz özelliği, batı ayağında bulunan 8 adet gezegen ve burç kabartmasıdır. Bu panolarda; Güneş, Ay, Merkür, Venüs, Mars, Jüpiter ve Satürn gibi gezegenler ile Aslan, Boğa, Balık gibi burçlar sembolize edilmiştir.
Günümüzdeki Durumu: Maalesef günümüzde büyük ölçüde yıkılmış durumdadır; sadece büyük kemeri ve bazı ayakları ayaktadır.
2. Cizre Küçük Köprüsü (Çakmak Köprüsü)
Şehir merkezine daha yakın olan ve halk arasında daha sık kullanılan köprüdür.
İsimleri: Deşt Kapısı'na yakınlığı nedeniyle "Deşt Köprüsü", bir dönem "Akabin Köprüsü" ve Mareşal Fevzi Çakmak'ın emriyle onarıldığı için "Çakmak Köprüsü" olarak da bilinir.
Tarihçesi: Roma veya Selçuklu dönemine dayandığı düşünülmektedir. Cumhuriyet döneminde ciddi bir onarımdan geçmiştir.
Önemi: Şehir içi ulaşımı sağlayan ve Dicle üzerindeki geçişi kolaylaştıran stratejik bir noktadır.
3. Yeni Cizre Köprüsü Projesi
Modern dönemde artan trafiği karşılamak amacıyla Dicle üzerine yeni, modern bir köprü daha inşa edilmiştir. Bu köprü, eğik askılı çelik yapısıyla bölgenin yeni simgelerinden biri haline gelmiştir.
Biliyor muydunuz?
Tarihi Yafes Köprüsü üzerindeki kabartmalar, o dönemde Cizre'nin sadece bir ticaret merkezi değil, aynı zamanda astronomi ve matematik alanında da ne kadar ileri bir seviyede olduğunun kanıtıdır.
