BÜYÜK ADIM: İNSAN KÖK HÜCRESİNDEN MİNİ AKCİĞER VE BAĞIRSAK ÜRETTİLER – ÜSTELİK KENDİ DAMARLARI VAR!
NIH destekli bir ekip, laboratuvarda adeta “minyatür insan organı” yaratmayı başardı. İnsan pluripotent kök hücrelerini kullanarak geliştirdikleri akciğer ve bağırsak organoidleri, şimdiye kadarki en gerçekçi versiyon oldu. Çünkü bu kez organoidler kendi kendine çalışan, organa özgü kan damarlarıyla donatıldı!
Nasıl mı yaptılar?
Dokuyu ve damar sistemini ayrı ayrı değil, aynı anda ve birbirini besleyecek şekilde büyüttüler. Sonuç:
- Akciğerde gerçek alveoller (hava kesecikleri) oluştu,
- Bu keseciklerin etrafını saran ince ince kapiller damarlar da tam istediğimiz gibi gelişti.
Neden bu kadar heyecan verici?
Artık fare yerine “insan” modeli kullanıyoruz. İlaç testleri çok daha doğru olacak, yan etki sürprizleri azalacak. Üstelik ekip, nadir ve ölümcül bir akciğer hastalığı olan FOXF1 mutasyonu kaynaklı alveoler kapiller displaziyi bu mini akciğerlerde bire bir yeniden yaratmayı başardı. Yani hastalık artık laboratuvarda canlı canlı izlenebiliyor ve yeni tedaviler çok daha hızlı test edilebilecek.
Kısacası: Organ nakli bekleyenler için umut, ilaç firmaları için devrim, deney hayvanları için ise büyük bir rahatlama.
Laboratuvar artık gerçekten “insan” dokuya benziyor.
Kaynak: NIH Research Matters – 5 Ağustos 2025
