Cenevre, 24 Mayıs 2025 – Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) ev sahipliğinde gerçekleştirilen 78. Dünya Sağlık Asamblesi (WHA78), küresel sağlık sistemlerinin geleceğini etkileyecek kritik kararlarla tamamlandı. En dikkat çekici gelişme ise, nadir hastalıkların ilk kez küresel sağlık önceliği olarak tanınması oldu.
Nadir Hastalıklar İçin Tarihi Karar
Dünya genelinde yaklaşık 300 milyon kişiyi etkileyen 7000’den fazla nadir hastalık, DSÖ üyesi ülkelerin oybirliğiyle küresel sağlık önceliği kapsamına alındı. Bu adım, söz konusu hastalıkların tanı, tedavi ve bakım süreçlerinde eşit öncelik görmesini sağlayacak.
Yeni karara göre:
Nadir hastalıklar, evrensel sağlık kapsayıcılığı politikalarına dahil edilecek.
Kapsayıcı sağlık stratejileriyle tedaviye erişim kolaylaştırılacak.
Uygun fiyatlı ilaç ve tıbbi teknolojilere ulaşım hızlandırılacak.
Ayrıca DSÖ, 10 yıllık küresel eylem planı hazırlayacak. Bu plan; somut hedefler, izleme mekanizmaları ve ülkeler arası iş birliği modelleri içerecek. Özellikle düşük ve orta gelirli ülkelerde farkındalık artırma, uzman kapasitesini güçlendirme ve ayrımcılıkla mücadele öncelikli hedefler arasında yer alacak.
DSÖ Genel Direktörü Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus, “Bu karar, yıllardır görünmeyen milyonlarca insana umut olacak. Sağlık sistemleri artık yalnızca yaygın hastalıklara değil, nadir ama hayatı derinden etkileyen hastalıklara da eşit öncelik tanımalı.” dedi.
Sağlık Finansmanına Güçlü Destek
Asamble, evrensel sağlık kapsayıcılığı hedefine ulaşmak amacıyla sağlık finansmanının artırılmasına yönelik bir kararı da onayladı. Bu kapsamda:
Ülkelerin kamu sağlık harcamaları artırılacak.
Mali sürdürülebilirlik sağlanacak.
DSÖ’nün veri analizi, politika geliştirme ve izleme kapasitesi güçlendirilecek.
Bu adım, özellikle sınırlı kaynaklara sahip ülkelerde sağlık hizmetlerine erişimi artırmak açısından kritik önem taşıyor.
Bilim Temelli Sağlık Politikalarında Yeni Dönem
Üye devletler, halk sağlığı rehberlerinin bilimsel veriler temelinde hazırlanması ve yerel koşullara uyarlanması konusunda mutabık kaldı. Karar, şu başlıklara odaklanıyor:
Ulusal rehber geliştirme sistemlerinin güçlendirilmesi
Dijital sağlık araçlarının yaygınlaştırılması
Yerel araştırma kapasitesinin artırılması
DSÖ, üye ülkelerle iş birliği içinde rehberlerin kalitesini yükseltecek ve uygulamada etkinliğini sağlayacak.
Gine Kurdu Hastalığının Yok Edilmesi İçin Kararlılık
Gine kurdu hastalığının eradikasyonu için yeni bir uluslararası taahhüt alındı. 2024 yılında yalnızca 15 vaka bildirilmiş ve hastalık, beş endemik ülke ile sınırlı kalmıştı. Bu gelişme, hastalığın tamamen ortadan kaldırılması hedefine bir adım daha yaklaşılması anlamına geliyor.
Cilt Hastalıkları da Küresel Öncelik Listesinde
Asamble, cilt hastalıklarını küresel halk sağlığı sorunu olarak tanıdı. Karar; yalnızca cildi doğrudan etkileyen hastalıkları değil, cilt belirtileriyle ortaya çıkan sistemik hastalıkları da kapsıyor. Bu sayede bakım ve tedavi hizmetlerinin yaygınlaşması bekleniyor.
Sonuç
Dünya Sağlık Asamblesi’nde alınan kararlar, DSÖ’nün eşitlik, kapsayıcılık ve sürdürülebilirlik hedeflerini güçlendiren adımlar olarak tarihe geçti. Nadir hastalıklardan sağlık finansmanına, bilim temelli rehberlerden hastalık eradikasyonuna kadar geniş bir yelpazeyi kapsayan bu kararlar, gelecek on yılın küresel sağlık politikalarını şekillendirecek.
