Gençlerde Yüz Felci: Artan Vakalar ve Gizli Tehlikeler
Son yıllarda gençlerde hızla artan yüz felci vakit kaybetmeden ele alınmalı. Toplumda hâlâ geçici ve önemsiz bir durum olarak algılanan bu rahatsızlık, bazı kişilerde kalıcı hasarlara yol açabiliyor. Hatta bu alanda çalışan uzmanlar bile risk altında. Plastik Cerrah Op. Dr. Burak Ergün Tatar, bu konuda önemli bilgiler paylaştı ve kendi deneyimini anlattı: “Bir sabah kongredeyken yüzümün yarısı felç oldu. 12 saat içinde ileri evreye ulaştım.”
Yüz Felcinin Artan Vakaları ve Nedenleri
Son yıllarda, özellikle Bell felci olarak bilinen yüz felci vakalarında küresel ölçekte artış gözleniyor. ABD’de yapılan bir araştırma, 2007 ile 2022 yılları arasında yüz felci teşhislerinin istikrarlı bir şekilde arttığını ortaya koyuyor. 2022’den sonra bu artış daha da hızlandı.
Bu durumu daha iyi anlamak için gerçek yaşam hikâyelerine ve uzman görüşlerine başvurduk. B.A., 20 yaşlarındayken ilk yüz felcini yaşadı ve yıllarca zorlu bir süreçle mücadele etti. “Kulağımın arkasındaki bir ağrıdan birkaç gün sonra yüz felci başladı. İlk gün çok ciddiye almadım çünkü çevremdekiler bunun çok da korkulacak bir şey olmadığını söyledi,” diye anlatıyor.
Hasta Hikâyeleri: Yüz Felcinin Gizli Yüzü
B.A., ilk olarak evine yakın bir sağlık ocağına gitti, ancak verilen ilaçların etkisiz olduğunu fark etti. Bir hafta sonra devlet hastanesine gitti ve EMG sonucunun en ağır seviye olan 5. derece olduğunu öğrendi. Hemen kortizon tedavisine başladı, ancak haftalar geçmesine rağmen hiçbir iyileşme olmadı.
“Tek gözüm asla kapanmıyordu. Uyurken ve duş alırken gözümü bantla kapatmak zorundaydım. Su bile içerken ağzımın bir tarafından dökülüyordu,” diye anlatıyor. Ağzını ve dilini doğru şekilde kullanamadığı için yemek yiyemediğini, tat alamadığını ve hatta konuşmakta bile zorlandığını söylüyor. Bu durumun psikolojik etkileri daha yıkıcıydı: “3 ay boyunca asla evden çıkmadım, kimseyle görüşmedim. Yüzümün halinden korktuğum için annem evdeki tüm aynaları kaldırmıştı.”
Yüz Felcinin Psikolojik Yükü
B.A., uzun süre büyük güneş gözlükleriyle dolaştığını ve iş yerinde yemeklerini odasında yediğini anlatıyor. “20’li yaşlarım kâbusa döndü. Toplu buluşmalara hiç katılmadım. 27 yaşıma kadar doğru düzgün fotoğrafım bile yok.” Yıllarca depresyonla mücadele etti ve alternatif tedavi yöntemlerini denedi, ancak sonuçlar beklediği gibi olmadı.
İkinci Yüz Felci: Hazırlıklı Olmak
30’lu yaşlarında, B.A. ikinci yüz felcini yaşadı, ancak bu kez daha hazırlıklıydı. “Dilimde uyuşma hisseder hissetmez uzman bir doktora gittim. Aynı gün kortizon tedavisine başlandı ve antiviral ilaçlar verildi. Ertesi gün fizik tedaviye gittim. Korktuğum gibi olmadı. Doğru tedavi ile yaklaşık 2 buçuk ayda yüzümün sağ tarafı tamamen iyileşti.”
Uzman Görüşleri: Yüz Felcinin Nedenleri ve Önlemler
Op. Dr. Burak Ergün Tatar, yüz felcinin nedenlerini ve önlemleri açıklıyor. “Son yıllarda yüz felci vakalarında artışın temel nedenlerinden biri viral enfeksiyonların yaygınlaşmasıdır. Özellikle Covid-19 sonrası dönemde, bağışıklık sistemindeki dengesizlikler, virüslerin yeniden aktive olmasına zemin hazırladı.”
Dr. Tatar, gençlerde bu artışın nedenlerini de vurguluyor: “Yüksek stres düzeyleri, uyku düzensizlikleri, zayıf beslenme ve teknolojik cihazlara bağlı yaşam tarzı değişiklikleri, bağışıklık sistemini zayıflatan faktörlerdir.”
Yüz Felcinin En Sık Nedeni: Virüsler
“Bell felcinin en sık nedeni, Herpes Simpleks Virüsü (HSV-1) gibi vücutta gizli halde bulunan virüslerin yeniden aktif hale gelmesidir. Bu virüsler uzun süre sinir dokularında sessiz kalabilir ve çeşitli tetikleyicilerle yeniden aktif hale gelerek yüz sinirinde inflamasyona ve felce yol açabilir.”
Yüz Felcinin Erken Belirtileri
Yüz felci genellikle ani gelişen bir durum olsa da, bazı hafif belirtiler de olabilir. Dr. Tatar, “Felç başlamadan önce kulakta ağrı, baş ağrısı, göz çevresinde ağırlık hissi, tat alma duyusunda bozulma gibi hafif belirtiler olabilir” diyor. Bu belirtiler görüldüğünde hemen hekime başvurulması önemlidir.
Yüz Felcinin Tekrarlama Riski
Dr. Tatar, yüz felcinin genellikle bir kez geçirildiğini ancak bazı durumlarda tekrar edebildiğini belirtiyor. “Tekrarlayan yüz felçleri, altta yatan sistemik bir hastalığın belirtisi olabilir. İyi yönetilmeyen stres ve bağışıklık sistemindeki dengesizlikler, tekrar riskini artırabilir.”
Kortizon Tedavisinin Etkisi
“Kortikosteroid tedavisi (özellikle prednizolon), yüz felci tedavisinde ilk 72 saat içinde başlandığında en etkin yöntemdir. Erken başlanan kortizon tedavisinin iyileşme oranını yüzde 80’lere kadar çıkardığını gösteren klinik çalışmalar vardır.”
Yüz Felcinin Önlenmesi için Koruyucu Tedbirler
Dr. Tatar, yüz felcinin önlenmesi için bazı koruyucu tedbirleri öneriyor:
- Bağışıklık sistemini güçlendirin: Düzenli uyku, dengeli beslenme ve egzersiz bağışıklığı destekler.
- Stres yönetimi: Yoga, meditasyon ve psikolojik destek gibi yöntemlerle stres seviyesini azaltın.
- Viral enfeksiyonlardan korunun: Özellikle kış aylarında grip, herpes gibi enfeksiyonlardan korunmak için hijyene dikkat edin ve gerekirse aşılar yaptırın.
- Soğuk havaya maruz kalmayın: Ani ısı değişiklikleri yüz sinirini etkileyebilir. Kış aylarında özellikle rüzgârlı bölgelerde yüzü koruyun.
