Güneşin Zararı: Bazı Hastalıklarda Dikkat Edilmesi Gerekenler

Dermatoloji Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Nazmi Geyik, güneş korumasının önemine ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Kontrollü ve bilinçli şekilde güneşten faydalanmanın cilt sağlığını korumada etkili olduğunu belirten Geyik, "Doğru zamanlama, kısa süreli maruziyet ve cilt tipine uygun yaklaşım ile güneşten fayda sağlamak mümkündür" dedi.

Açık tenli bireyler, sarışın ve kızıl saçlılar, çilleri olanlar ve cilt kanseri öyküsü olan kişilerin UV ışınlarına karşı daha hassas olduğunu vurgulayan Dr. Geyik, "Denge çok önemlidir çünkü fazla güneş maruziyeti cilt yaşlanmasına, lekelenmeye ve uzun vadede cilt kanserine neden olabilir. Güneş ışınlarının dik geldiği 10:00–16:00 saatleri arasında güneşlenmekten kaçınılmalıdır" uyarısını yaptı.

UV ışınlarının cilt üzerinde önemli etkileri olduğunu belirten Dr. Geyik, "Güneş dünyaya enerji gönderen çok güçlü bir kaynaktır. Ancak bu enerjinin yalnızca yaklaşık üçte ikisi atmosferi geçip yeryüzüne ulaşabilir" dedi. "Güneş ışığının sadece küçük bir kısmı, yaklaşık yüzde 5'i ultraviyole (UV) ışınlarından oluşur. Bu UV ışınları görünmezdir ama cilt üzerinde önemli etkiler yaratır. Güneş ışınlarının geri kalan büyük kısmı görünür ışık ve ısıdan oluşur."

"Görünür ışığın tamamı yeryüzüne ulaşabilirken, UV ışınlarının bazı türleri atmosferdeki ozon tabakası tarafından süzülür. Örneğin en zararlı olan UVC ışınları (çok kısa dalga boylu ışınlar), ozon tabakası tarafından tamamen engellenir yani yeryüzüne ulaşmaz. Bu nedenle insan cildi UVC'ye normal şartlarda maruz kalmaz."

UV ışınlarının UVA, UVB ve UVC olmak üzere üçe ayrıldığını ifade eden Dr. Geyik, "UVA, dalga boyu en uzun olan gruptur ve cilde daha derinlemesine nüfuz eder. Uzun vadede cilt yaşlanmasına, lekelenmelere ve DNA hasarına neden olabilir" dedi. "UVB, güneş yanıklarına yol açan esas ışındır. Aynı zamanda vücudun D vitamini üretmesinde rol oynar. Ancak UVB camdan geçemez; bu yüzden cam arkasında oturmakla D vitamini sentezlenmez. UVC ise en kısa dalga boyuna sahip olan ve hücreler üzerinde öldürücü etkisi olabilen ışın türüdür, fakat dediğimiz gibi ozon tabakası UVC'yi tamamen engellediği için doğrudan karşılaşmayız."

Güneş ışığına maruz kalındığında ciltte bazı değişiklikler olduğunu ifade eden Dr. Geyik, "Bunlardan biri güneş yanığı, diğeri ise bronzlaşmadır. Güneş yanığı genellikle UVB ışınlarının etkisiyle olur ve maruziyetten yaklaşık 6–24 saat sonra ortaya çıkar" dedi. "Bronzlaşma ise iki şekilde gelişir. Erken bronzlaşma daha çok UVA ışınlarına bağlıdır, ciltte kısa sürede renk koyulaşması olur. Gecikmiş bronzlaşma ise UVB etkisiyle gelişir ve melanin üretimi artar."

Güneş ışınlarının cilt üzerinde bağışıklık sistemini baskılayıcı etkisi olduğunu ifade eden Dr. Geyik, "Bu durum bazı cilt hastalıklarında (örneğin sedef) faydalı olabilirken, uzun süreli ve yoğun maruziyet cilt kanseri gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir" dedi ve şu uyarıda bulundu: "Bu nedenle güneşi tamamen zararlı ya da tamamen faydalı olarak değerlendirmek doğru değildir. Önemli olan ne zaman ne kadar ve nasıl güneşe maruz kaldığımızdır. Kontrollü ve bilinçli şekilde güneşten faydalanmak cilt sağlığımızı korumak açısından büyük önem taşır."

D vitaminin karşılanması için saatlerce güneşte kalmanın gerekmediğini belirten Dr. Geyik, "Güneş ışığı vücudumuz için gereklidir çünkü ciltte D vitamini üretimini sağlar. D vitamini, kemik sağlığı, bağışıklık sistemi ve birçok metabolik süreç için önemlidir. Ancak bu faydayı elde etmek için güneşte saatlerce kalmak gerekmez" dedi. "Açık tenli bireylerde, güneş koruyucu sürülmeden yalnızca kollar ve bacaklar açıkta olacak şekilde, sabah erken saatlerde veya akşamüstü geç saatlerde yaklaşık 10–15 dakika güneşlenmek genellikle yeterlidir. Bu kısa süre, vücudun ihtiyaç duyduğu D vitamininin sentezi için çoğu zaman yeterli olur. Fazlası ise cilde zarar verebilir."

Güneş, cilt sağlığı için hem faydalı hem de zararlı olabilir. Kontrollü ve bilinçli şekilde güneşten faydalanmak, cilt sağlığını korumak için önemlidir. Özellikle açık tenli bireyler, sarışın ve kızıl saçlılar, çilleri olanlar ve cilt kanseri öyküsü olan kişiler, UV ışınlarına karşı daha hassas oldukları için düzenli koruma sağlamalıdır. Güneş koruyucu kullanmak ve 10:00–16:00 saatleri arasında güneşlenmekten kaçınmak, cilt sağlığını korumak için önemli önlemlerdir.