“Kortizol kokteyli” sosyal medyayı sallıyor: İçindekiler basit, etkisi gerçekten var mı?
TikTok ve Instagram’da son aylarda viral olan “adrenal yorgunluğu” hikâyesi, yeni bir içecek akımını doğurdu: kortizol kokteyli. Portakal suyu, Hindistan cevizi suyu ve bir tutam deniz tuzundan oluşan üçlü, abur-cubur isteği, uykusuzluk ve bitkinlik gibi yakınmaları birkaç yudumda çözdüğü iddiasıyla milyonlarca görüntülenmeye ulaştı. Peki, gerçekten mucize mi, yoksa sadece iyi pazarlanmış bir plasebo mu? İşte beş uzmanın ortak yanıtı.
“Adrenal yorgunluğu” diye bir şey yok
Mayo Clinic’ten Dr. Irina Bancos, kavramın popülerliğine rağmen tıbbi karşılığının bulunmadığını vurguluyor. “Stres kortizolü yükseltir; ancak bu ‘bezlerimiz yoruldu’ anlamına gelmez. Bezler, gün içinde doğal olarak dalgalanan bir hormon üretmeye devam eder.” Columbia Üniversitesi’nden Dr. Salila Kurra da “adrenal yetmezlik”in nadir ve büyük ölçüde otoimmün bir durum olduğunu, stresle ilişkisinin olmadığını ekliyor.
Mayo Clinic’ten Dr. Irina Bancos, kavramın popülerliğine rağmen tıbbi karşılığının bulunmadığını vurguluyor. “Stres kortizolü yükseltir; ancak bu ‘bezlerimiz yoruldu’ anlamına gelmez. Bezler, gün içinde doğal olarak dalgalanan bir hormon üretmeye devam eder.” Columbia Üniversitesi’nden Dr. Salila Kurra da “adrenal yetmezlik”in nadir ve büyük ölçüde otoimmün bir durum olduğunu, stresle ilişkisinin olmadığını ekliyor.
Kokteyl ne içeriyor?
Standart tarif:
• 1/2 bardak portakal suyu (C vitamini)
• 1/2 bardak Hindistan cevizi suyu (potasyum)
• 1/4 çay kaşığı deniz tuzu (sodyum)
Kimileri krem tartar (ek potasyum) ya da maden suyu ekliyor. Alkol yok; tadı tropikal soda gibi.
Standart tarif:
• 1/2 bardak portakal suyu (C vitamini)
• 1/2 bardak Hindistan cevizi suyu (potasyum)
• 1/4 çay kaşığı deniz tuzu (sodyum)
Kimileri krem tartar (ek potasyum) ya da maden suyu ekliyor. Alkol yok; tadı tropikal soda gibi.
Besin değeri: Gerekli mi?
- C vitamini: Portakal, brokoli ve kivi zaten bol miktarda sunuyor.
- Potasyum: Muz, avokado, tatlı patates günlük ihtiyacı karşılıyor.
- Sodyum: Çoğu insan tavsiye edilenin üstünde alıyor; fazlası tansiyonu yükseltiyor.
Kaliforniya Üniversitesi’nden Dr. Jodi Nagelberg, dengeli beslenen biri için ekstra takviyeye gerek olmadığını söylüyor.
Plasebo etkisi mümkün mü?
Cedars-Sinai’den Dr. Anat Ben-Shlomo, “İçeceği hazırlamak bile insana kısa bir ‘zihin tatili’ yaşatabilir; bu da stresi azaltır” diyor. Dr. Bancos, “Video izlerken bile huzur hissediyorum; içen kişi de rahatlayabilir” esprisiyle plasebo ihtimalini doğruluyor.
Cedars-Sinai’den Dr. Anat Ben-Shlomo, “İçeceği hazırlamak bile insana kısa bir ‘zihin tatili’ yaşatabilir; bu da stresi azaltır” diyor. Dr. Bancos, “Video izlerken bile huzur hissediyorum; içen kişi de rahatlayabilir” esprisiyle plasebo ihtimalini doğruluyor.
Olası zararlar
• Sodyum: Tek bardakta 1200 mg’a kadar çıkıyor; günlük üst sınır 2300 mg.
• Şeker: Portakal suyu tek başına 16 g ek şeker ekleyebilir.
• Krem tartar fazlası mide rahatsızlığına yol açabilir.
• Sodyum: Tek bardakta 1200 mg’a kadar çıkıyor; günlük üst sınır 2300 mg.
• Şeker: Portakal suyu tek başına 16 g ek şeker ekleyebilir.
• Krem tartar fazlası mide rahatsızlığına yol açabilir.
Uzman tavsiyesi: Stresi başka yönet
- 5 dk boyunca derin nefes egzersizi
- 20 dk tempolu yürüyüş
- Uyku saatini sabitlemek
Dr. Ben-Shlomo’nun altını çizdiği mesaj: “Kokteyl zarar vermez, ama mucize de değildir. Sorun yaşayanlar endokrinoloğa görünsün.”
