Suriye’de yeni dönemin yönetimi ile Suriye Demokratik Güçleri (SDG) arasında Mart ayında imzalanan entegrasyon anlaşmasının Temmuz başında tıkanması, Ankara’daki barış sürecini doğrudan ilgilendiren bir gelişme olarak izleniyor.
Anlaşmanın ilk adımı, SDG’nin tüm silahlı unsurlarını tek bir Suriye ordusu çatısı altında toplamaktı. Ancak SDG, mevcut otonom yapısının korunmasını, Şam ise savaşçıların bireysel olarak orduya alınmasını isteyince müzakereler kilitlendi.
Türkiye’deki süreç: PKK’nın silah bırakma kararı ve Meclis’te kurulacak komisyon
Türkiye’de Ekim 2024’te MHP lideri Devlet Bahçeli’nin Abdullah Öcalan’a yaptığı çağrı, PKK’nın “kendini feshetme ve üyelerinin silah bırakması” kararına evrildi. Ardından TBMM’de kurulması planlanan komisyon, infaz düzenlemeleri, suça karışmamış militanların hukuki statüsü gibi başlıkları ele alacak.
Türkiye’de Ekim 2024’te MHP lideri Devlet Bahçeli’nin Abdullah Öcalan’a yaptığı çağrı, PKK’nın “kendini feshetme ve üyelerinin silah bırakması” kararına evrildi. Ardından TBMM’de kurulması planlanan komisyon, infaz düzenlemeleri, suça karışmamış militanların hukuki statüsü gibi başlıkları ele alacak.
Suriye’deki kilitlenme, Ankara’daki süreci nasıl etkiler?
Medeniyet Üniversitesi’nden Doç. Dr. Helin Sarı Ertem’e göre, Suriye’deki Kürt meselesi Türkiye’den tamamen bağımsız düşünülemez:
“PKK içindeki barışa muhalif fraksiyonlar, Suriye’deki tıkanmayı bahane ederek silahlı mücadeleye geri dönüş sinyali verebilir.”
Medeniyet Üniversitesi’nden Doç. Dr. Helin Sarı Ertem’e göre, Suriye’deki Kürt meselesi Türkiye’den tamamen bağımsız düşünülemez:
“PKK içindeki barışa muhalif fraksiyonlar, Suriye’deki tıkanmayı bahane ederek silahlı mücadeleye geri dönüş sinyali verebilir.”
Katar merkezli Middle East Council uzmanı Özge Genç ise “SDG–Şam hattında yeniden çatışma çıkarsa Türkiye’nin kayıtsız kalması mümkün değil; bu durum Meclis komisyonunda siyasi kamplaşmaya yol açabilir” diyor.
2013–2015 deneyimi tekrar eder mi?
Beş yıl önce YPG’nin Suriye’de özerklik ilanı, Türkiye’deki çözüm sürecinin çöküşüne neden olmuştu. Bu kez, PKK’nın silah bırakma kararının “geri dönüşü olmayan” bir safhaya geldiği savunulsa da, Suriye’deki yeni gerginlik:
Beş yıl önce YPG’nin Suriye’de özerklik ilanı, Türkiye’deki çözüm sürecinin çöküşüne neden olmuştu. Bu kez, PKK’nın silah bırakma kararının “geri dönüşü olmayan” bir safhaya geldiği savunulsa da, Suriye’deki yeni gerginlik:
- Dağdaki militanların bir kısmının YPG’ye katılması,
- Meclis komisyonunun yasal reformları yeterince hızlı çıkaramaması riskini doğuruyor.
Washington ve Tel Aviv faktörü
ABD’nin Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack, SDG’nin Şam’a entegre olmasını istediklerini ancak “sonsuz arabuluculuk” yapmayacaklarını söyledi. Aynı yetkili, İsrail’in “parçalanmış bir Suriye’yi” tercih ettiğini de ilk kez açıkça dile getirdi.
ABD’nin Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack, SDG’nin Şam’a entegre olmasını istediklerini ancak “sonsuz arabuluculuk” yapmayacaklarını söyledi. Aynı yetkili, İsrail’in “parçalanmış bir Suriye’yi” tercih ettiğini de ilk kez açıkça dile getirdi.
Türkiye’nin yeni diplomatik manevra alanı
Dicle Üniversitesi’nden Vahap Coşkun’a göre Ankara, SDG ile doğrudan temas kurarak hem Şam’a karşı elini güçlendirebilir hem de PKK sürecini Suriye’deki Kürt talepleriyle uyumlu hale getirebilir:
“SDG’nin entegrasyonu başarırsa, Türkiye’ye düşmanca bir pozisyon alamaz; bu da Ankara’nın Şam’la normalleşme yolunu açar.”
Dicle Üniversitesi’nden Vahap Coşkun’a göre Ankara, SDG ile doğrudan temas kurarak hem Şam’a karşı elini güçlendirebilir hem de PKK sürecini Suriye’deki Kürt talepleriyle uyumlu hale getirebilir:
“SDG’nin entegrasyonu başarırsa, Türkiye’ye düşmanca bir pozisyon alamaz; bu da Ankara’nın Şam’la normalleşme yolunu açar.”
Sonuç
Suriye’deki Şam–SDG hattının kilitlenmesi, Türkiye’deki çözüm sürecini baltalamaz; ancak siyasi irade, Meclis komisyonu ve ABD–İsrail gibi dış aktörlerin adımları birlikte belirleyici olacak. Ankara, Suriye’de Kürtlerin statüsünü kendi iç barış sürecinden kopuk düşünemeyeceği gerçeğiyle yüz yüze.
Suriye’deki Şam–SDG hattının kilitlenmesi, Türkiye’deki çözüm sürecini baltalamaz; ancak siyasi irade, Meclis komisyonu ve ABD–İsrail gibi dış aktörlerin adımları birlikte belirleyici olacak. Ankara, Suriye’de Kürtlerin statüsünü kendi iç barış sürecinden kopuk düşünemeyeceği gerçeğiyle yüz yüze.
