“Filozof İmparator” 65 yıl sonra evine döndü: Marcus Aurelius heykeli, Gölhisar toprağına yeniden basdı
Burdur’un Gölhisar ilçesindeki Boubon Antik Kenti’nden 1960’lı yıllarda kaçak kazılarla sökülüp yurt dışına kaçırılan Roma İmparatoru Marcus Aurelius bronz heykeli, 65 yıl sonra Türkiye’ye iade edildi. Heykel, dün akşam saatlerinde Türk Hava Yolları’na ait özel seferle İstanbul Havalimanı’na indi; karşılamaya Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’un yanı sıra uzman konservasyon ekibi ve jandarma birlikleri katıldı.
Bakan Ersoy, apron töreninde yaptığı konuşmada “Bu heykeli, tek tek toprak tanelimizi inceleyerek, tanık ifadelerini yeniden deşifre ederek, laboratuvarlarda günlerce analiz yaparak eve getirdik. Marcus Aurelius artık ait olduğu topraklarda” dedi.
Heykelin 65 yıllık yolculuğu
1967 – Boubon’da gece yarısı düzenlenen kaçak kazı sırasında heykel parçalanarak yurtdışına kaçırıldı.
1970’ler – ABD koleksiyoncuları arasında el değiştirdi; son olarak Cleveland Sanat Müzesi’nde sergilendi.
1980’ler – Merhum Prof. Dr. Jale İnan’ın başlattığı belge çalışmaları, eserin izini ilk kez ortaya çıkardı.
2021 – Kültür ve Turizm Bakanlığı, New York Manhattan Savcılığı ve Amerikan İç Güvenlik Soruşturma Birimi (HSI) eş güdümlü dava süreci başlattı.
Mayıs 2024 – Almanya’daki Curt Engelhorn laboratuvarında yapılan toprak analizleri ve silikon ayak kalıbı testleri, heykelin Boubon kökenini kesinleştirdi.
Temmuz 2025 – Cleveland Sanat Müzesi davadan çekildi; iade protokolü imzalandı.
Bilimsel kanıt zinciri
Tanık beyanları – 1967 operasyonuna karışan üç kişi, heykelin Boubon’daki Sebasteion yapısından çıkarıldığını teyit etti.
Ayak izi uyuşumu – Heykelin sol ayağı ile Boubon’da bulunan kaide negatifi milimetrik olarak örtüştü.
Toprak “parmak izi” – Burdur Müzesi’nde korunan Valerianus heykelinin içinden alınan referans toprak örneği ile Marcus Aurelius heykelinin toprağı birebir eşleşti.
Kurşun çıkıntı – Heykelin tabanındaki kurşun dübel, Boubon kaidelerindeki delikle aynı çap ve açıya sahip bulundu.
Sergi takvimi
Heykel, önce Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nde kısa bir konservasyon sürecine girecek; ardından 2026 baharında Burdur Arkeoloji Müzesi’nde kalıcı sergiye açılacak. Bakanlık, aynı sürecin devamında Boubon’dan kaçırılan Lucius Verus, Septimius Severus ve Caracalla başlarının da Türkiye’ye dönüşünü hedefliyor.
